NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
2 - (2161) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا عفان.
حدثنا عبدالواحد
بن زياد.
حدثنا عثمان
بن حكيم عن إسحاق
بن عبد
الله بن أبي
طلحة، عن
أبيه. قال: قال
أبو طلحة:
كنا
قعودا
بالأفنية
نتحدث. فجاء
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقام
علينا. فقال
"ما لكم ولمجالس
الصعدات؟
اجتنبوا
مجالس
الصعدات"
فقلنا: إنما قعدنا
لغير ما باس.
قعدنا نتذاكر
ونتحدث. قال "إما
لا. فأدوا
حقها: غض
البصر، ورد
السلام، وحسن
الكلام".
[ش
(الصعدات) هي
الطرقات.
واحدها صعيد
كطريق. يقال:
صعيد وصعد
وصعدات. كطريق
وطرق وطرقات.
على وزنه
ومعناه. (إما
لا) هو بكسر
الهمزة وفتح
اللام
وبالإمالة
الخفيفة. قال
ابن الأثير:
أصل هذه
الكلمة: إن
وما. فأدغمت
النون في
الميم - وما
زائدة في
اللفظ لا حكم
لها. وقد
أمالت العرب
لا إمالة
خفيفة. ومعناه،
هنا، إن لم
تتركوها
فأدوا حقها[
{2}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize Affân rivayet etti. (Dediki): Bize
Abdül-Vahid b. Ziyad rivayet etti, (Dediki): Bize Osman b. Hakim, İshâk b.
Abdillah b. Ebî Talha'dan, o da babasından naklen rivayet etti. (Demişki): Ebû
Talha şunları söyledi:
Biz avlu içlerinde
oturup konuşuyorduk, derken Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gelerek
başımızda durdu ve:
«Size ne oluyor ki,
yollarda oturuyorsunuz. Yollarda oturmaktan kaçının!» buyurdular.
— Biz ancak zararsız
şeyler için oturduk müzakere ediyor ve konuşuyoruz, dedik.
«Eğer bırakmıyacaksanız
hakkını bâri verin! (Onun hakkı) Gözü yummak, selâmı almak ve güzel sözdür.;)
buyurdular.
İzah:
Bu hadîsin şerhi
evvelce 2121 numaralı hadîste görülmüştü. Maksat yol üstlerine oturarak
muhabbet etmekten vaz geçirmektir. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
bunun sebebine de işaret buyurmuştur. Yol üstünde oturup muhabbet etmek çok
defa fitneye ve günaha girmeye sebep olur. Oturanlar yoldan geçen kadınlara
bakabilir ve onlar hakkında kötülükler düşünebilirler. Sair yoldan geçenleri
tahkir veya gıybet edebilirler. Bazen selâm almayı ve emri bil ma'rufa ihmal
edebilirler: İşte oralarda oturmak bu gibi şeylerden dolayı yasak edilmiştir.
Mutlaka oturmadan olmayacaksa yolun hakkını vermek gerekecektir.
O da gözü yummak,
selâmı almak ve güzel sözdür.
Gözü yummaktan maksat
harama bakmamaktır. Bugün maalesef ekseriyetle cadde üzerlerinde bulunan
kahvelere oturup güzel kadın gözetmek moda haline gelmiştir. Bu maksatla
caddelerde, sokaklarda, pazar yerlerinde dolaşanlar sayısızdır. Gerçi
kadınların da beğenilmek maksadiyle süslenip püslenip sokaklara çıkmaları moda
olmuşsa da, her iki cinsin müslüman olanları unutmamalıdırlar ki, bu yaptıkları
haramdır. Günahtır.
Güzel sözden maksat din
ve dünyaya ait faydalı şeyler konuşmaktır. Bu gibi yerlerde zem, gıybet,
koğuculuk ve yalan pek geçer akçe olduğu için bunlardan sakınmalıdır.
Yollarda oturanların geçenlere
yol göstermesi, onların selâmını alarak kendileriyle terbiye ve nezâket
dairesinde konuşmaları dahî güzel sözde dahildir.
BİR SONRAKİ SAYFA 2121
İN DEVAM SAYFASIDIR VE ORADA BURADAKİ İZAHIN TEKRARI VAR